ΥΛΗ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ στη Επιστήμη της Οικολογίας: Ιστορική ανασκόπηση. Κλάδοι της Οικολογίας. Βασικές έννοιες της Οικολογίας: άτομο-είδος-πληθυσμός. Πληθυσμιακή πυκνότητα: απόλυτη-σχετική-οικολογική. Σχέσεις της Οικολογίας με άλλες επιστήμες - Η σημασία των υποδειγμάτων στην Οικολογία. ΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΧΩΡΟ: Εξάπλωση ειδών. Σχέση αριθμού ειδών έκτασης. Θεωρία της βιογεωγραφίας των “νήσων” και εφαρμογές. Εισβάλλοντα είδη. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Θερμοκρασία και οργανισμοί (ευρύθερμοι, στενόθερμοι, η σημασία των θερμοημερών) – Φως και οργανισμοί (φωτοπεριοδισμός – Ρυθμοί – Διάπαυση) – Νερό και οργανισμοί (Κλιματογραφικά και βροχομετρικά διαγράμματα). ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Δομή και λειτουργία. Ροή ενέργειας. Καθαρή και ακαθάριστη πρωτογενής παραγωγή. Δευτερογενής παραγωγή. Βιογεωχημικοί κύκλοι - Ανακύκλωση της ύλης. Ευτροφισμός. Τροφική αλυσίδα - Τροφικά δίκτυα. ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: Ποικιλότητα ειδών - Διατήρηση και Διαχείριση Βιοποικιλότητας - Η έννοια της σταθερότητας και αυτορρύθμισης στην οικολογία. Δείκτες  ποικιλότητας ειδών - Ασκήσεις. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Δυναμική πυκνοανεξάρτητων πληθυσμών ενός είδους σε συνεχή (ΕΚΘΕΤΙΚΟ υπόδειγμα) και ασυνεχή (ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟ υπόδειγμα) χρόνο. Περιβαλλοντική και Δημογραφική τυχαιότητα. Εφαρμογές υποδειγμάτων - Ασκήσεις. Ενδοειδικός ανταγωνισμός (ισότιμος-ανισότιμος). Ο νόμος των 3/2 της αυτοαραίωσης. Δυναμική πυκνοεξαρτημένων πληθυσμών ενός είδους σε συνεχή (ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ, θ-λογιστικό, επίδραση Allee) και ασυνεχή χρόνο (ΑΣΥΝΕΧΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ υπόδειγμα, Υποδείγματα Ricker, Hassell, Beverton-Holt, Αραχνοϊστογράμματα). Χρονοϋστέρηση. Τυχαίως μεταβαλλόμενη βιοχωρητικότητα. Εφαρμογές υποδειγμάτων -Ασκήσεις. Η r ΚΑΙ Κ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ. Οι σιγμοειδείς καμπύλες στις βιολογικές επιστήμες. ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΗΣ - Προβολές πληθυσμών -Ασκήσεις. ΜΗΤΡΕΣ  LESLIE,  Μήτρες Lefkovich - Ασκήσεις. Πληθυσμιακές διακυμάνσεις. ΜΕΤΑΠΛΗΘΥΣΜΟΙ: υποδείγματα δυναμικής μεταπληθυσμών (Levins, Hanski) - Ασκήσεις. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ. ΔΙΑΕΙΔΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: Μορφές ανταγωνισμού. Υποδείγματα διαειδικού ανταγωνισμού Lotka-Volterra – Ασκήσεις. Αρχή του ανταγωνιστικού αποκλεισμού - Μετατόπιση χαρακτήρων - Συνύπαρξη ειδών - θ‑Λογιστικό υπόδειγμα ανταγωνισμού, Υπόδειγμα του ανταγωνισμού της αναλογίας των πόρων του Tilman). ΘΗΡΕΥΣΗ: Λειτουργική ανταπόκριση. Υποδείγματα Lotka-Voltera, Leslie-Gower, Rosenzweig-McArthur, Holling-Tanner, θ-Λογιστικό - Υποδείγματα με χρονοϋστέρηση – Εφαρμογές - Ασκήσεις. Το παράδοξο του εμπλουτισμού. Θεωρία της βέλτιστης νομής. ΠΑΡΑΣΙΤΙΣΜΟΣ: Παρασιτοειδή εντόμων. Υποδείγματα ΠΑΡΑΣΙΤΙΜΟΥ Thompson και Nicholson-Bailey και Εφαρμογές τους - Ασκήσεις.

ΥΛΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ

             ΤΡΟΠΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΒΙΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ: υποτροπικές πιέσεις, εποχικότητα, κυκλοφορια αερίων και υδάτινων μαζών, το φαινόμενο του rain shadow effect, τύποι οικοσυστημάτων, κατηγορές βιοσυστημάτων. ΠΛΑΝΗΤΙΚΑ ΒΙΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: (μεγακοινότητες): Μεσογειακό, Έρημος & Τροπικό δάσος, Εύκρατο-φυλλοβόλο δάσος & Τούνδρα κ.λπ. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ (μόνο συμπεριφορά). ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ: - τύποι – σημασία, η έννοια της κλίμακας, εφαρμογές. ΒΙΟΘΕΣΗ: Η έννοια της βιοθέσης - κενά βιοθέσεων - Μέθοδοι υπολογισμού του εύρους και της επικάλυψης των βιοθέσεων. Η επικάλυψη βιοθέσεων ως μέτρο του ανταγωνισμού - Ασκήσεις.  ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΣ - Υπόδειγμα μιμητισμού. ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ – Υπόδειγμα αμοιβαιότητας.

Πανεπιστημιακά συγγράμματα:

"Πληθυσμιακή Οικολογία - Δυναμική Πληθυσμών" Κ.Ι. Σαϊτάνης & Μ.Γ. Καρανδεινός

"Οικολογία" - Δ. Βερεσόγλου

Πανεπιστημιακές σημειώσεις:

"Στοιχεία Οικολογίας" - Μ.Γ. Καρανδεινός

"Εργαστηριακές Σημειώσεις Οικολογίας" - Μ.Γ. Καρανδεινός, A.N. Ρήγα-Καρανδεινού και Α. Φαντινού

Εξετάσεις: Γραπτές